کلیه و بیماریهای آن
کلیه و بیماریهای آن
کلیه ها چگونه کار می کنند؟
هر فرد در بدن خود دو کلیه به اندازه مشت فرد بزرگسال دارد که در دو طرف ستون مهره ها و در قسمت زیرین قفسه سینه در پشت قرار دارند ، اگر چه کلیه ها کوچکند ولی وظایفی پیچیده و حیاتی را انجام می دهند که کل بدن را متعادل نگه می دارند.
برای مثال کلیه ها:
- در دفع مواد زاید و مایعات اضافی کمک می کنند.
- خون را تصفیه، برخی از مواد را حفظ و برخی را دفع می کنند.
- تولید گلبولهای قرمز را تحت نظارت قرار می دهند.
- ویتامین های موثر در رشد را می سازند.
- هورمون های موثر در تنظیم فشار خون را تولید می کنند.
- در تنظیم میزان مواد مغذی ویژه در بدن مانند کلسیم و پتاسیم کمک می کنند.
چگونگی انجام کار کلیه ها
۱- خون از طریق یک سرخرگ از قلب به کلیه وارد می شود.
۲- خون با گذشتن از میلیون ها صافی کوچک، تمیز می شود.
۳- مواد دفعی از طریق میزنای ( حالب) عبور کرده و به عنوان ادرار در مثانه جمع می گردد.
۴- خون تصفیه شده از طریق سیاهرگ ها به جریان خون بر می گردد.
۵- هنگامی که مثانه پر از ادرار می شود از طریق پیشابراه ادرار از بدن خارج می شود.
کلیه ها هر ۲۴ ساعت جمعاً حدود ۲۰۰ لیتر از مایعات بدن را تصفیه و به جریان خون بازمی گردانند حدود ۲ لیتر مایع به صورت ادرار از بدن دفع می شود در حالی که باقیمانده یعنی حدود ۹۸ لیتر به بدن باز می گردد. ادراری که ما دفع می کنیم تقریباً ظرف مدت ۱ تا ۸ ساعت در مثانه ذخیره شده است.
انواع بیماری های کلیه
اکثر بیماریهای کلیوی به نفرونها حمله میکنند. این آسیب گاهی باعث میشود که کلیهها دیگر نتوانند مواد زائد را از بدن خارج کنند.
از علل بروز بیماری های کلیه میتوان به مشکلات ژنتیکی ، صدمه دیدن یا مصرف دارو اشاره کرد ابتلا به دیابت، فشار خون بالا یا ابتلا یکی از خویشاوندان نزدیک به بیماری کلیوی احتمال بروز ناراحتی کلیه را افزایش میدهد.
بیماری مزمن کلیه و نارسایی کلیه به آهستگی و ظرف چندین سال به نفرونها آسیب میزند.
دیگر ناراحتیهای کلیه عبارتاند از:
- سرطان
- کیست
- سنگ کلیه
- عفونت
بیماری کلیه چیست؟
بیماریهای کلیوی به اختلالهایی گفته میشود که به کلیهها یعنی دو اندامی آسیب میزند که هورمونهای معینی را تولید میکنند و میزان مواد شیمیایی را در خون تنظیم میکنند.
انواع بیماری کلیه
ناراحتی کلیه معمولاً هر دو کلیه را درگیر میکند. اگر بیماری توانایی کلیه را در دفع و تنظیم آب و مواد شیمیایی مختل کند، مایع اضافی و مواد زائد در بدن جمع میشود و علایم و ورم شدید اورمی (نارسایی کلیه) بروز مییابد.
بیماری کلیه انواع و علل متفاوتی دارد که میتوان آنها را به سه دسته ارثی، مادرزادی یا اکتسابی تقسیم کرد.
اختلالهای ارثی
امکان انتقال اختلالهای ارثی به هر دو جنس مونث و مذکر وجود دارد. این نوع بیماری کلیوی معمولاً با علائمی بالینی از دوره نوجوانی تا بزرگسالی همراه است. شایعترین نوع بیماری کلیوی ارثی بیماری کلیه پلی کیستیک است. سندرم آلپورت، نفریت (التهاب کلیه) ارثی، هیپراگزالوری اولیه و سیستینوری نیز جزء اختلالهای ارثی کلیوی به شمار میآیند.
بیماری مادرزادی
بیماری مادرزادی کلیه معمولاً ناهنجاری و بدشکلی مجاری تناسلی ـ ادراری را شامل میشود و به نوعی انسداد منجر میشود که به نوبه خود عفونت و یا تخریب بافت کلیه را در پی دارد. از بین رفتن بافت کلیه پیشرفت میکند و در نهایت به نارسایی مزمن کلیه منجر میشود.
بیماری کلیوی اکتسابی
بیماریهای اکتسابی بسیارند و دانش واژه عام نفریت یا التهاب کلیه برای آنها به کار برده میشود. شایعترین نوع نفریت گلومرول نفریت است که علل متعددی دارد.
بیماری کلیوی و رژیم غذایی
هر چند محدودیتهای غذایی متنوع هستند اما معمولا توصیه میشود تمام افرادی که بیماری کلیوی دارند،
مواد مغذی زیر را محدود کنند:
- سدیم
- پتاسیم
- فسفر
هر فردی که بیماری کلیوی دارد با فرد بیمار دیگر متفاوت است و به همین علت است که باید در مورد نیازهای غذایی خاص خودتان، حتما از پزشک معالجتان توصیههایی بگیرید خوشبختانه بیماران کلیوی، انتخابهای غذایی سالم و خوشمزهی زیادی دارند که فسفر، پتاسیم و سدیم کمی دارند.

برای پیشگیری از بیماریهای کلیوی چکار باید کرد؟
با توجه به اینکه علل اصلی ایجاد نارساییهای کلیوی، قند خون کنترل نشده، فشارخون بالا، بیماریهای التهابی و مزمن کلیه، عفونتها و سنگ کلیه است، بهترین روش پیشگیری، غربالگری دیابت، فشارخون، درمان مناسب قندخون و فشارخون، رعایت تغذیه مناسب، کاهش مصرف نمک، چربی، گوشت قرمز و تشخیص و درمان به موقع عفونتها، کیستها و سنگها است.در بخشهای خدمات درمانی نیز دسترسی مناسب به داروهای موردنیاز بیماران پیوندی برای جلوگیری از پس زدن پیوند عضو، افزایش تعداد و کیفیت دستگاههای دیالیز و بخشهای دیالیز و حمایت اجتماعی و روانی جامعه، انجمنهای خیریه در بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر آنان بسیار مؤثر است.