سوند چیست
سوند ادراری یک لوله انعطاف پذیر برای تخلیه ادرار و جمع آوری ادرار در کیسه هاى ادرار می باشد.در بعضی مواقع از سوند برای تزریق مایعات ( برای درمان یا تشخیص شرایط مثانه) استفاده می شود. سوندهای ادراری معمولاً توسط پزشک یا پرستار گذاشته می شوند.انواع سوند می تواند از طریق لوله ای که ادرار را از مثانه (کاتتر مجرای ادرار) خارج می کند و یا از طریق یک دهانه کوچک ایجاد شده در شکم تحتانی (کاتتر سوپراپوبیک) وارد شوند.سوند معمولاً در مثانه باقی می ماند و باعث جریان ادرار غیر ارادی از درون مثانه به مجاری ادراری و سپس به درون کیسه ادرار می شود.
جنس لوله در سوند چیست
در جایگذاری سوند ادراری یک لوله لاتکس، از جنس پلی اورتان یا سیلیکون معروف به سوند مجاری ادرار از طریق مجرای ادرار به مثانه وارد می شود.
موارد استفاده از سوند چیست
⦁ از سوند ادراری معمولاً در مواردی استفاده می شود که افراد به طور طبیعی در دفع ادرار مشکل دارند.
⦁ برای تخلیه مثانه و انجام آزمایشات، قبل و بعد از عمل جراحی استفاده می شود.
⦁ در صورت انسداد مجاری ادراری برای تخلیه ادرار از آن استفاده می شود.
⦁ به دلیل اسکار یا بزرگ شدن پروستات
⦁ در موارد ضعف مثانه
⦁ در هنگام آسیب نخاعی
⦁ در صورت بیهوشی اپیدورال
⦁ تخلیه مثانه هنگام زایمان
⦁ برای تخلیه مثانه قبل، حین یا بعد از برخی از انواع جراحی ها
⦁ برای رساندن مستقیم دارو به مثانه، مانند شیمی درمانی در سرطان مثانه
⦁ به عنوان آخرین روش درمان در صورت عدم موفقیت در سایر روش ها برای درمان بی اختیاری مورد استفاده قرار می گیرد
مدت زمان استفاده از سوند بسته به نوع و علت استفاده از سوند دارد.ممکن است سوند بعد از چند دقیقه، چند ساعت یا چند روز برداشته شود یا برای مدت زمانی طولانی مورد استفاده قرار بگیرد.با کاربرد باند کشی آشنا شوید.
نوع های متفاوت سوند چیست
2 نوع اصلی سوند ادراری وجود دارد:
⦁ سوند متناوب
⦁ سوند دائمی
نوع متناوب سوند چیست
سوند متناوب یا سوند رابینسون یک سوند انعطاف پذیر است که پس از هر بار استفاده از بدن خارج می شود. برخلاف سوند دائم، هیچ بالونی در نوک آن وجود ندارد و بنابراین نمی تواند بدون کمک در محل خود ثابت بماند. سوند متناوب می تواند بدون پوشش یا روکش باشند (به عنوان مثال ، با پوشش آب دوست و آماده استفاده).این نوع از سوند به طور موقت در مثانه قرار می گیرند و پس از خالی شدن مثانه خارج می شوند. انتهای این سوند باز است که برای جمع آوری ادرار یا به کیسه ادراری یا به توالت ختم می شود. انتهای دیگر از طریق مجرای ادرار هدایت می شود تا زمانی که وارد مثانه شود و ادرار شروع به جریان کند. تاریخ مصرف بتادین چقدر است ؟
نوع دائمی سوند چیست
این نوع از سوند برای بسیاری از روزها یا هفته ها در جای خود باقی می ماند و توسط یک بالون استریل در مثانه در موقعیت مناسب قرار می گیرند.بالن ها به طور معمول در دو اندازه مختلف وجود دارند: ۵ سانتی متر مکعب و ۳۰ سانتی متر مکعب. جنس بالون ها معمولاً از لاستیک سیلیکون یا لاستیک طبیعی ساخته می شوند. سوند دائم توسط یک بالون پر از آب در مثانه نگه داشته می شود، که از در آمدن سوند جلوگیری می کند.
این نوع سوند اغلب به عنوان سوندهای فولی شناخته می شوند.بسیاری از افراد ترجیح می دهند از سوند دائمی استفاده کنند زیرا نسبت به سوند متناوب راحت تر است و از جایگذاری مکرر آن جلوگیری می کند. با این حال، در بعضی مواقع سوند دائم ممکن است باعث بروز عفونت در بدن فرد شود. قرار دادن هر دو نوع کاتتر ممکن است ناراحت کننده و درد آور باشد، معمولا برای کم نمودن درد از ژل بی حسی در ناحیه مورد نظر استفاده می شود.
نوع سوپراپوبیک سوند چیست
سوپراپوبیک نوعی سوند است که در جای خود ساکن باقی می ماند و به جای اینکه از طریق مجرای ادراری جایگذاری شود، سوند از طریق یک سوراخ در شکم وارد می شود و سپس مستقیماً در داخل مثانه قرار می گیرد.از سوند سوپرا پوبیک در هنگامی که مجرای ادرار آسیب دیده یا مسدود شده است، یا فرد قادر به استفاده از سوند متناوب نیست، استفاده می شود و برای لوله گذاری آن از سه روش بیهوشی عمومی، بیهوشی اپیدورال یا بی حسی موضعی استفاده می شود.
سوند دائم ممکن است به صورت سوند همراه نیز استفاده شود برای این کار کیسه سوند به پهلو یا پای فرد برای جمع آوری ادرار متصل شود. در بعضی مواقع به انتهای این نوع سوند دریچه ای متصل می شود که در هنگام تخلیه فقط کافیست در این دریچه باز و در اتمام بسته شود. این نوع سوند معمولاً هر 4 تا 12 هفته تعویض می شود
سوند کودی
از جمله سوند Tiemann، با نوک منحنی طراحی شده است که عبور از انحنای مجرای ادرار پروستات را آسان تر می کند. سوند هماچوری نوعی سوند دائمی است که برای هموستاز بعد از TURP استفاده می شود. این سوند به دنبال انجام اقدامات جراحی آندوسکوپی یا در مورد هماچوری ناخالص مفید است.سوند هماچوری در دو نوع دو طرفه و سه طرفه (لومن دو و سه) وجود دارد
سوند پوششی
سوند کاندوم می تواند توسط آقایان استفاده شود و نسبت به سوند ساکن کمترین خطر ابتلا به عفونت را دارد قطر سوند توسط مقیاس سوند فرانسه (F) اندازه گیری می شود. متداول ترین اندازه سوند۱۰F (۳.۳) و ۲۸ F(۹.۳) میلی متر است. مقاله گوشی پزشکی چیست؟ را بخوانید.
عمده ترین معایب استفاده از سوند چیست
عمده ترین مشکلات استفاده از سوند ادراری، عفونت در مجاری ادراری، مثانه و یا کلیه ها می باشد این قبیل عفونت ها به عنوان عفونت مجاری ادراری (UTI) شناخته شده و غالبا با آنتی بیوتیک درمان می شوند. UTI معمولا از طریق سوند متناوب و یا سوند دائم ایجاد می شود
علائم ابتلا به UTI
⦁ درد در شکم یا اطراف کشاله ران
⦁ دمای بالای بدن و تب
⦁ احساس سرما و لرز
⦁ سرگیجه
هرچه مدت طولانی تری از سوند استفاده شود، خطر بروز عفونت بیشتر است.به همین دلیل نحوه جایگذاری و نگهداری سوند بسیار مهم می باشد. گاهی اوقات جایگذاری سوند ممکن است منجر به مشکلات دیگری مانند اسپاسم مثانه (شبیه گرفتگی معده)، نشت، انسداد و آسیب مجرای ادرار شود.نشت در اطراف کاتتر یکی از مشکلات مرتبط در هنگام استفاده از سوند های دائمی می باشد این مشکل در نتیجه اسپاسم مثانه یا هنگام پیوستگی ممکن است اتفاق بیفتد. نشت همچنین می تواند نشانه مسدود شدن کاتتر باشد، در این هنگام بررسی اینکه تخلیه ادرار به درستی صورت می گیرد یا نه ضروری است.
خون یا بقایای موجود در لوله سوند نیز در هنگام استفاده از سوند دائم یک اتفاق معمول است. اگر سیستم تخلیه سوند مسدود شود منجر به بروز یک مشکل جدی می شود.
سایر مشکلات احتمالی (کمتر شایع) عبارتند از:
⦁ صدمه به مجرای ادرار (لوله ای که ادرار را از بدن شما خارج می کند) هنگام قرار دادن سوند
⦁ باریک شدن مجرای ادراری به علت وجود بافت اسکار که بر اثر استفاده مکرر از کاتتر به وجود می آید
⦁ آسیب رسیدن به مثانه به دلیل جایگذاری نادرست سوند
⦁ سنگ مثانه (اگرچه این معمولاً فقط پس از سالها استفاده از کاتتر ممکن است ایجاد شود)
لوازم و تجهیزات سوند
اگر فرد نیازمند استفاده از سوند دائم یا متناوب در بیرون از مراکز پزشکی باشد، پزشک مربوطه خرید لوازم جانبی سوند مناسب شرایط بیمار را تجویز می کند تجهیزات سوند با داشتن نسخه پزشک از داروخانه ها قابل تهیه می باشد. نحوه استفاده از سوند متناوب در افراد مختلف متفاوت است. ممکن است به فرد توصیه شود که از این نوع سوند در فواصل منظم و به طور مساوی در طول روز یا فقط درصورت احساس نیاز به توالت استفاده کند
نکات مهم در هنگام استفاده از سوند
در هنگام استفاده از سوند در شب، بهتر است از کیسه ادرار با حجم بیشتر استفاده نمایید کیسه ادرار قبل از پر شدن (تقریبا سه چهارم) باید خالی شود در صورت استفاده از سوند دائم نیاز است دریچه سوند را در طول روز در فواصل منظم برای تخلیه ادرار باز شود.برای به حداقل رساندن عفونت باید پوست ناحیه ای که سوند وارد بدن فرد می شود را هر روز با آب و صابون ملایم بشویید قبل و بعد از لمس تجهیزات سوند، دستان خود را با آب و صابون بشویید باید به مقدار زیاد آب بنوشید تا از یبوست و پر رنگ شدن ادرار جلوگیری نمایید.
رژیم غذایی غذاهایی با فیبر بالا، مانند میوه ها و سبزیجات و غذاهای سبوس دار به هیدراته ماندن بدن کمک شایانی می کند از انجام فعالیت هایی که باعث گره خوردن یا خم شدن سوند می شود، خودداری کنید و مطمئن شوید که کیسه های جمع آوری ادرار همیشه در پایین تر از سطح مثانه قرار داشته باشند.
برخی سوالات رایج:
سوند چیست؟
سوند ادراری یک لوله انعطاف پذیر برای تخلیه ادرار و جمع آوری ادرار در کیسه هاى ادرار می باشد.در بعضی مواقع از سوند برای تزریق مایعات ( برای درمان یا تشخیص شرایط مثانه) استفاده می شود.
جنس لوله در سوند چیست؟
در جایگذاری سوند ادراری یک لوله لاتکس، از جنس پلی اورتان یا سیلیکون معروف به سوند مجاری ادرار از طریق مجرای ادرار به مثانه وارد می شود.
