کنترل قند خون بیماران دیابتیک
در حال حاضر بیماری دیابت در تمام کشورهای دنیا چه پیشرفته و چه در حال توسعه مشکل عمده بهداشتی می باشد و شیوع آن در جوامع مختلف از جمله ایران روز به روز بیشتر میشود. با عنایت به عوارض بیماری دیابت، سرمایه گذاریهای لازم در امر آموزش، پیشگیری و کنترل دیابت از نظر اجتماعی و اقتصادی دارای اهمیت بسیار است، به طوری که بررسیهای فدراسیون بین المللی دیابت (IDF) نشان میدهد که هزینه مربوط به درمان و کنترل دیابت 10 درصد بودجه ملی هر کشور را به خود اختصاص داده است.
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت تعداد مبتلایان به این بیماری در سال 2000، صد و هفتاد و یک میلیون نفر بوده که در صورت عدم به کارگیری راهبردهای مناسب پیشگیری و درمان، این میزان در سال 2030 به 366 میلیون نفر افزایش خواهد یافت. همچنین بسیاری از موارد جدید ابتلا به دیابت مربوط به کشورهای در حال توسعه است که به نظر میرسد خاورمیانه بیشترین افزایش را در شیوع دیابت در سال 2030 خواهد داشت.
در ایران نیز بر اساس آخرین آمار (1383)، نزدیک به 4 میلیون بیمار دیابتی وجود دارد که بر اساس آمارهای بین المللی هر 15 سال یک بار تعداد آنها 3 برابر خواهد شد. افراد با کنترل ضعیف بیماری، مستعد بروز عوارضی از جمله عفونت، التیام ضعیف زخم، بیماریهای کلیوی، قلبی، عصبی و …. میباشند.
علاوه بر آن، مبتلایان به دیابت به علت ضعف سیستم ایمنی بیش از افراد عادی مستعد ابتلا به عوارض دهانی نیز خواهند بود، از جمله اینکه بیماران دیابتی با کنترل ضعیف قندخون در معرض خطر بیشتری از جهت ابتلا به بیماریهای پریودونتال هستند.در مورد دفع سنگ کلیه بیشتر بدانید.
بررسی سطح کنترل مشکل بیماران دیابتیک
از طرفی بهبود ضعیف زخم و عفونتهای پس از جراحی بیشتری را تجربه کرده، در نتیجه باید تا حد امکان درمانهای غیر جراحی و محافظه کارانه تری را برای آنها در نظر گرفت. برخی تحقیقات نشان میدهد که به علت افزایش میزان گلوکز بزاق و خشکی دهان، ممکن است این افراد استعداد بیشتری جهت ابتلا به پوسیدگی دندانی داشته باشند.
با توجه به اینکه امروزه درمان ایمپلنت در بسیاری از موارد جانشین پروتز متحرک/ثابت شده است و از آنجایی که هایپرگلیسمی شدت بیماری پریودونتال را افزایش میدهد، بنابراین میزان کنترل دیابت به عنوان یک فاکتور اصلی در تعیین موفقیت درمان ایمپلنت در بیماران دیابتی محسوب میشود و بیماران با کنترل مطلوب بیماری موفقیت بیشتری در انجام درمان ایمپلنت خواهند داشت. در مقاله روش نحوه استفاده از دستگاه قند خون می توانید به طور کامل با نحوه صحیح گرفتن قند خون آشنا شوید.
بنابراین یکی از مهمترین اهداف در درمان این بیماران دستیابی به کنترل مناسب قندخون میباشد. شاخص مهم کنترل بیماری در این بیماران هموگلوبین گلیکوزیله میباشد که برخلاف دیگر شاخصها تحت تاثیر نوسانات روزانه قندخون قرار نمیگیرد. در واقع بهترین هدف در کنترل و درمان بیماری دیابت حفظ میزان هموگلوبین گلیکوزیله در محدوده طبیعی میباشد.
در واقع اگر مقدار این هموگلوبین نشان دهد که دیابت به خوبی کنترل نشده است (مقادیر بالاتر از 9 درصد) دندانپزشک ممکن است پیشآگهی دندانهای خاصی را مشکوک و بد ارزیابی کند و طرح درمان خود را تغییر دهد.
به طور مثال بیمار دیابتی با کنترل مناسب قندخون، که دچار سطح معینی از بیماری پریودونتال است، میتواند نامزد درمان پروتز ثابت یا درمانهای پیچیده پریو-پروتز شود، همین بیمار در صورت عدم کنترل مناسب دیابت به علت پیش آگهی مشکوک دندانهای پایه، نامزد درمانهای ساده تر پروتز مانند پروتزهای متحرک ساده که نیاز چندانی به پایه های قوی ندارند خواهد شد، بنابراین مقدار هموگلوبین گلیکوزیله میتواند طرح درمان دندانپزشکی را تحت تاثیر قرار دهد.
نکته مهم کنترل قند خون
بنابراین با توجه به اینکه، دندانپزشکان نیز به عنوان عضوی از تیم بهداشتی در کشف موارد جدید دیابت و ارائه خدمات دندانی، به بیمارانی که در حال حاضر تحت درمان دیابت هستند، نقش بسزایی دارند، آگاهی از سطح کنترل بیماری و بروز عوارض ناشی از دیابت و کنترل سریع بیماری که برای خدمات دندانپزشکی مراجعه نموده است، دارای اهمیت فوق العادهای است.
با توجه به افزایش شیوع دیابت و نتایج مطالعات قبلی مبنی بر کنترل ضعیف قندخون در اکثر بیماران دندانی دیابتی و ارتباط قوی بین بروز عوارض و سطح کنترل دیابت، بر آن شدیم تا سطح کنترل قند بیماران دیابتیک را قبل از انجام اقدامات دندانپزشکی بررسی نماییم. با انواع کیسه کلستومی آشنا شوید.
مواد و روشها کنترل قند خون در دندانپزشکی
در این پژوهش توصیفی-تحلیلی، تعداد 100 بیمار دیابتیک که جهت درمان مشکلات دندانی به دانشکده دندانپزشکی در طی ماههای اردیبهشت تا پایان اسفند سال مراجعه نمودند، مورد بررسی قرار گرفتند. روش نمونه گیری به صورت سرشماری و شامل تمامی مبتلایان به دیابت مراجعه کننده به دانشکده دندانپزشکی در طی مدت یاد شده بود. معیارهای ورود بیماران به مطالعه عبارت بودند از: گذشت حداقل یک سال از زمان تشخیص ابتلا به دیابت، درمان بیماری با قرصهای خوراکی،انسولین یا هر دو.
معیارهای حذف بیماران از مطالعه شامل موارد زیر بود، عدم رضایت بیماران جهت شرکت در مطالعه، ابتلا به عوارض ناشی از بیماری مانند نارسایی کلیه، نابینایی و …، ابتلا به انواع بیماریهایی که بر میزان هموگلوبین گلیکوزیله تاثیرگذار بود مانند ابتلا به انواع آنمیها، هموگلوبینوپاتیها، اورمی، همودیالیز و حاملگی. ابزار مورد استفاده، پرسشنامهای بود که شامل دو بخش اصلی بود. در بخش اول مشخصات فردی شامل سن، جنس، شغل، سطح تحصیلات و در بخش دوم وضعیت بالینی شامل نوع درمان (خوراکی، تزریقی، هر دو)، طول مدت ابتلا به بیماری و میزان هموگلوبین گلیکوزیله بررسی شد.
به این منظور افرادی که واجد شرایط ورود به مطالعه بودند، پس از دادن اطلاعات مورد نیاز و اخذ رضایتنامه کتبی، مورد مصاحبه قرار گرفتند. سپس یک نمونه خون وریدی جهت تعیین میزان HbA1c از بیمار گرفته شد و با حفظ شرایط استاندارد به آزمایشگاه ارسال گردید. سطح کیفی کنترل قندخون بر اساس میزان HbA1c به صورت زیر تعریف شد.
کنترل عالی 6% < HbA1c
کنترل خوب 5/7% ≥≤ HbA1c 6%
کنترل متوسط 9/8% تا 6/7%
کنترل ضعیف 20% تا 9%
نتیجه گیری
مطالعه حاضر که با هدف ارزیابی سطح کنترل قندخون بیماران دیابتیک مراجعه کننده به کلینیک دندانپزشکی انجام شد نشان داد که تعداد زیادی از بیماران مبتلا به مشکلات دهانی دیابتیک، تحت کنترل مناسبی از نظر قندخون نیستند و ممکن است نیاز به تغییر طرح درمان دندانپزشکی داشته باشند. لذا آگاهی دندانپزشک از سطح کنترل دیابت بیمارانی که تحت اعمال دندانپزشکی و به خصوص عمل جراحی دهانی قرار میگیرند، لازم است.