علائم کمبود اکسیژن خون
در این مقاله می خواهیم به علائم کمبود اکسیژن خون بپردازیم. اگر شما و یا اطرافیانتان هم این مشکل را دارند با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید. سطح اکسیژن خون معیاری است که نشان می دهد گلبول های قرمز خون چقدر اکسیژن حمل می کنند. گلبول قرمز یکی از متداول ترین سلول‌های پروتئینی خون است که وظیفه انتقال اکسیژن از ریه به تمام قسمت‌های بدن از جمله بافت‌ها را بر عهده دارد. افراد سالم از نیاز به نظارت بر میزان اکسیژن خون خود مبرا هستند. به عبارت ساده تر، سطح اکسیژن خون معیاری است که نشان می‌دهد گلبول های قرمز خون چقدر اکسیژن را از طریق شریان‌ها در طی هر ضربان قلب حمل می‌کنند.
بدن سطح اکسیژن خون را تنظیم می‌کند، زیرا حفظ تعادل دقیق خون اشباع شده با اکسیژن برای سلامتی فرد، حیاتی است. اشباع خون با اکسیژن توسط آلوئول ها یا کیسه‌های هوا آغاز میشود. میلیون‌ها کیسه هوای میکروسکوپی در ریه‌ها وجود دارد که وظیفه بسیار مهم، تبادل اکسیژن و دی اکسیدکربن به جریان خون را بر عهده دارند.
هنگامی که مولکول‌های اکسیژن از آلوئول‌ها عبور می‌کنند، به هموگلوبین (ماده ای در خون) متصل می‌شوند. همانطور که هموگلوبین در گردش است، اکسیژن اساساً با آن حرکت می‌کند و به بافت‌های بدن می‌رسد. با این کار، هموگلوبین، دی اکسیدکربن را از بافت‌ها می‌گیرد و آن را به آلوئول ها منتقل می‌کند تا چرخه بتواند دوباره شروع شود.
سطح اکسیژن در خون به چند عامل کلیدی بستگی دارد
- چقدر اکسیژن تنفس می‌کنیم.
- میزان توانایی آلوئول‌ها در تعویض دی اکسید کربن با اکسیژن
- چه مقدار هموگلوبین در گلبول‌های قرمز متمرکز شده است
- هموگلوبین چقدر اکسیژن را جذب می‌کند
در بیشتر مواقع، هموگلوبین حاوی اکسیژن کافی برای رفع نیازهای بدن است. اما برخی بیماری‌ها توانایی آن را برای اتصال به اکسیژن کاهش می‌دهند. هر یک از سلول های خونی حاوی حدود 270 میلیون مولکول هموگلوبین است. اما هر شرایطی که توانایی بدن را برای تولید گلبول های قرمز محدود کند، می تواند منجر به کاهش سطح هموگلوبین شود، و میزان اکسیژن برای اشباع خون را محدود می‌کند.
اگر می خواهید در خانه خود دستگاه کسیژن ساز داشته باشید و یا حتی دارید به شما پیشنهاد می کنم مقاله معایب دستگاه اکسیژن ساز را مطالعه کنید.
شرایط موثر بر اشباع اکسیژن
- اختلالات خونی
- مشکلات گردش خون
- مشکلات ریوی
که ممکن است بدن را از جذب یا انتقال اکسیژن کافی بازدارد. این امر به نوبه خود، می تواند سطح اشباع اکسیژن خون را کاهش دهد.
شرایط تاثیرگذار بر اشباع اکسیژن
- عفونت‌های تنفسی (مانند سرماخوردگی، آنفلوانزا، کووید-19)، زیرا می‌توانند بر تنفس و در نتیجه بر دریافت میزان اکسیژن تأثیر بگذارند.
- گروهی از بیماری های مزمن یا حاد ریوی که تنفس را دشوار می‌کند و بعضاً برای درمان مجبور به استفاده از دستگاه نبولایزر نیز هستند.
- یک بیماری مزمن ریوی که باعث باریک شدن راه‌های هوایی میشود
- فروپاشی جزئی یا کلی ریه
- کم خونی: کمبود گلبول‌های قرمز سالم
- شرایط بد قلب
- انسداد شریان ریه توسط لخته خون
- نقایص مادرزادی قلب: یک وضعیت ساختاری قلب که در بدو تولد وجود دارد
عوارض اشباع کم اکسیژن
اشباع کم اکسیژن در خون می‌تواند بر غلظت اکسیژن در بافت‌های بدن از جمله اندام‌ها و ماهیچه‌ها تأثیر بگذارد. این وضعیت هیپوکسی نامیده میشود. سلول‌ها در زمانیکه کمبود اکسیژن خون اندک باشد، می‌توانند با کمبود اکسیژن سازگار شوند. با این حال، با کمبودهای بزرگتر، آسیب سلولی اتفاق می‌افتد که ممکن است منجر به مرگ سلول شود.
باید حتما اطلاع داشته باشید که همه چیز تاریخ مصرف دارد حتی بتادین. برای آگاهی بیشتر می توانید مقاله تاریخ مصرف بتادین را مطالعه کنید.
هیپوکسی اغلب به دلیل هیپوکسمی ایجاد میشود، اما ممکن است در موارد زیر نیز رخ دهد:
- گلبول‌های قرمز کافی برای حمل اکسیژن به بافت‌ها وجود نداشته باشد. علل احتمالی شامل خونریزی شدید ناشی از ضربه یا کم خونی داسی شکل.
- جریان خون ناکافی، به عنوان مثال، سکته مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون کم در ناحیه‌ای از مغز وجود داشته باشد، و حمله قلبی زمانی رخ می‌دهد که جریان خون کم به عضلات قلب وجود داشته باشد.
توجه: یکی از روش های کاهش ریسک انواع سکته های مغزی حجامت و بادکش است که می توانید در مقاله حجامت چیست؟ بیشتر با آن آشنا شوید.
هر دو منجر به مرگ سلولی و بافتی می‌شوند بافت‌ها حتی به خون اکسیژن‌دار بیشتری از آنچه که می‌توانند تحویل داده شود، نیاز دارند. عفونت‌های شدیدی که منجر به سپسیس می‌شوند ممکن است منجر به هیپوکسمی و در نهایت نارسایی اندام شوند مغز حساس‌ترین عضو به هیپوکسی است و سلول‌های مغز می‌توانند در عرض پنج دقیقه پس از کمبود اکسیژن شروع به مرگ کنند.
اگر هیپوکسی بیشتر طول بکشد، کما، تشنج و مرگ مغزی ممکن است رخ دهد. در واقع، بسیاری از پزشکان فقط در صورتی که فرد دارای علائمی مانند تنگی نفس، سر درد، گیجی یا درد قفسه سینه باشد، سطح اکسیژن خون فرد را بررسی می‌نمایند.
مهم ترین علائم کمبود اکسیژن خون
- تغییر رنگ پوست و یا ناخن
به طور معمول پوست افرادی که دچار کمبود اکسیژن یا هیپوکسیمی می‌شوند متمایل به رنگ کبود شده و این امر در افرادی با پوست تیره تر معمولا در دور چشم، لب، ناخن و لثه قابل رویت می‌باشد.
- سردرگمی و یا گیجی
در این حالت فردی که دچار هیپوکسیمی شده است قدرت تصمیم گیری، به خاطر سپردن یا به یاد آوردن خاطرات و مسائلی که در گذشته نزدیک رخ داده است را ندارد.
- ضربان قلب و تنفس
در حالت هیپوکسیمی ضربان قلب و تعداد تنفس فرد بسیار بالا رفته تا کمبود اکسیژن را با خون رسانی سریعتر، جبران نماید. در حالت عادی این میزان به مقدار 12 بار در دقیقه و در حالت هیپوکسیمی تعداد تنفس به 24 بار یا بیشتر در دقیقه می‌رسد. در بعضی موارد ممکن است فرد حتی در حالت استراحت دچار احساس خفگی و یا ضعف تنفس شود.
- سرفه
سرفه در افراد مبتلا به آسم که دچار افت اکسیژن می‌شوند، به دلیل عدم توانایی ریه برای جذب هوا، بیشتر میشود. با این حال، افراد مبتلا به بیماری های مزمن باید به طور مداوم سطح اکسیژن خون خود را کنترل کنند.
بهترین دستگاه اکسیژن ساز چه ویژگی هایی باید داشته باشد ؟ در مقاله مربوطه با ما همراه باشید تا همه چیز را در مورد یک دستگاه اکسیژن ساز خوب مطلع شوید.
این بیماری‌های مزمن شامل
- کرونا، بیماری برونشیت مزمن و آمفیزم
- سندرم دیسترس تنفسی حاد
- آسم
- کم خونی
- نقص مادرزادی قلب
- بیماری قلبی
- آمبولی ریه و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) است.
در این موارد، نظارت بر سطح اکسیژن خون می‌تواند به تعیین اینکه آیا درمان‌ها مؤثر هستند یا خیر، کمک کند.این شرایط ممکن است از تنفس کافی هوای حاوی اکسیژن و بازدم دی اکسید کربن توسط ریه های فرد جلوگیری کند. به همین ترتیب، اختلالات خونی و مشکلات سیستم گردش خون ممکن است مانع از برداشتن اکسیژن و انتقال آن به سراسر بدن شود.
هر یک از این مشکلات یا اختلالات می تواند منجر به کاهش سطح اشباع اکسیژن شود. با کاهش سطح اکسیژن، ممکن است فرد علائم هیپوکسمی را تجربه کند. سطح طبیعی اکسیژن خون بین 75 تا 100 میلی متر جیوه می‌باشد. سطح اکسیژن در حالت نرمال توسط پالس اکسیمتر بین 95 تا 100 درصد نشان داده میشود. برای آشنایی با انواع دستگاه پالس اکسیمتر کلیک کنید.
همچنین پیشنهاد میشود با مطالعه مقاله ماسک نبولایزر چیست اطلاعاتی درباره این ماسک بدست آورید.
اگر این میزان مابین 91 تا 94 درصد باشد فرد دارای کمبود اکسیژن خفیف می‌باشد. در صورتیکه این میزان مابین 86 تا 90 درصد باشد نشان دهنده کاهش متوسط سطح اکسیژن خون است که در این صورت پزشکان استفاده از مکمل اکسیژن را تجویز می‌نمایند. اگر سطح اکسیژن خون پایین تر از 86 درصد باشد نشان دهنده نیاز فوری فرد به کپسول اکسیژن و مداخله پزشک و فوریت‌های پزشکی می‌باشد
هنگامی که سطح اکسیژن خون پایین باشد، در این صورت فرد دچار هیپوکسیمی یا افت اکسیژن خون شده و این بدان معناست که توانایی بدن در حمل اکسیژن و رساندن اکسیژن به بافت ها ضعیف است میزان اکسیژن اشباع خون یا همان اکسیژنی که توسط گلبول‌های قرمز حمل میشود را با نام اختصاری spo2 نشان می‌دهند که معمولا برحسب درصد بیان میشود.
چگونه سطح اکسیژن خون فرد را اندازه گیری می نمایند؟
سطح اکسیژن خون را می توان با دو آزمایش مختلف اندازه گیری کرد:
- گاز خون شریانی
آزمایش گاز خون شریانی (ABG) یک آزمایش خون است که توسط آن سطح اکسیژن خون فرد را اندازه گیری می کنند. به کمک این آزمایش می‌توان سطح گازهای خون و همچنین pH (سطح اسید/باز) را تشخیص داد. آزمایش گاز خون شریانی، آزمایشی بسیار دقیق بوده که توسط روشی تهاجمی اقدام به سنجش سطح اکسیژن خون می‌نماید.
برای اندازه گیری ABG، پزشک به جای ورید، از شریان خون کمک می گیرد. برخلاف سیاهرگ‌ها، شریان‌ها دارای نبض هستند که می توان آن را حس نمود. همچنین خون گرفته شده از شریان‌ها اکسیژن دار است. در این روش نمونه خون از سرخرگ مچ دست گرفته میشود. مچ دست ناحیه‌ای حساس است و خون‌گیری در مقایسه با ورید نزدیک آرنج دردناک‌تر بوده و این درد به دلیل عمیق تر بودن سرخرگ، افزایش می‌یابد.
- پالس اکسیمتر
پالس اکسیمتر یک دستگاه گیره مانند است که توسط روشی غیر تهاجمی، میزان اکسیژن اشباع خون را می‌سنجد. پالس اکسیمتر سنجش میزان اکسیژن را با ارسال نور قرمز و مادون قرمز انجام می‌دهد و سپس میزان انعکاس نور را می‌سنجد. پالس اکسیمتر را می‌توان به انگشت دست، پا، لاله گوش و بینی متصل نمود.
دقت اندازه گیری توسط دستگاه پالس اکسیمتر بسیار بالا بوده و تنها دارای 2 درصد خطا می‌باشد. این بدان معناست که میزان خوانش ممکن است تا 2 درصد بیشتر یا کمتر از سطح واقعی اکسیژن خون فرد باشد. مواردی مانند لاک ناخن تیره یا سردی اندام‌ها می‌تواند باعث بروز خطا شود. سطح طبیعی اکسیژن ABG برای ریه های سالم بین 80 تا 100 (میلی متر جیوه) است
پس از سنجش میزان اکسیژن اشباع، در صورت مشاهده هیپوکسیمی بسیاری از پزشکان اکسیژن درمانی را تجویز می‌نمایند. معکوس کردن هیپوکسی شامل افزایش دریافت اکسیژن می‌باشد. یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای تامین اکسیژن اضافی، اکسیژن درمانی است. اکسیژن درمانی را اکسیژن مکمل یا تجویزی نیز می نامند. این امر شامل استفاده از یک دستگاه مکانیکی است که اکسیژن را به ریه های فرد می‌رساند.
اکسیژن مکمل می تواند باعث کاهش تنگی نفس، افزایش میزان اکسیژن در خون، کاهش میزان کار قلب و ریه شود و همچنین می تواند هایپرکاپنی را کاهش دهد. برای اکسیژن درمانی از اکسیژن فشرده، اکسیژن مایع و یا تغلیظ کننده‌های اکسیژن استفاده می کنند. گاز اکسیژن فشرده در یک مخزن قابل حمل ذخیره می شود. این مخزن اکسیژن را از طریق لوله های بینی، ماسک صورت یا لوله ای که در نای قرار می گیرد، به بدن می‌رساند .
جهت کسب اطلاعات بیشتر از انواع پالس اکسیمتر، دستگاه‌های اکسیژن ساز و کپسول اکسیژن با مشاوران ما در سایت آبی سلامت تماس حاصل نمایید.
